Renaissance, Kelahiran Semula Eropah

“Renaissance” merupakan satu peristiwa penting dalam sejarah peradaban Eropah. Masyarakat di Eropah telah menikmati satu perubahan yang ketara khususnya di Itali. Era “Dark Ages” telah memaksa golongan intelektual membuka jalan kepada pembaharuan positif demi kepentingan penghidupan yang lebih baik. Zaman Dark Ages yang menyaksikan huru-hara dan keadaan yang tidak selamat membuatkan masyarakat Eropah hidup dalam belenggu kejahilan dan hilang identiti kegemilangan semasa zaman klasik Rom. Pembunuhan, rompakan dan aktiviti jenayah sukar untuk dibendung, apatah lagi nak dihapuskan. Namun, kemunculan Renaissance telah membuka mata masyarakat Eropah tentang masalah kemunduran yang mereka alami dan menjadi gelombang kepada zaman kesedaran di Eropah dalam bidang kesusasteraan dan kesenian. Fenomena ini telah mengeluarkan Eropah daripada perangkap zaman Dark Ages yang melemahkan nilai sosial dan tradisi lama zaman empayar Rom. Muncul persoalan bagaimana Renaissance tercetus di Eropah. Untuk menjawab persoalan tersebut, perbincangan dalam penulisan ini akan memfokuskan kepada kemunculan Renaissance di Eropah.

            Renaissance atau “Rebirth” mempunyai ciri-ciri tertentu yang membezakan dengan zaman lain baik di Eropah mahupun di wilayah lain. Pertama, Renaissance dikaitkan dengan usaha-usaha pengkajian semula karya klasik Greek dan Rom. Golongan intelektual di Eropah melakukan kajian semula terhadap karya ini yang telah sekian lamanya “mati” dalam lingkungan kehidupan masyarakat Eropah. Oleh itu, golongan intelektual Eropah memikirkan perlunya karya ini dibedah semula kandungannya dan menjadi medium kepada pembinaan semula masyarakat Eropah yang telah terkeluar daripada nilai-nilai kegemilangan zaman klasik. Ciri yang kedua berhubung dengan “Individualisme”. Sesiapa sahaja bebas untuk mencapai tahap sosial tertentu tanpa sekatan yang pernah dilakukan oleh golongan gereja. Kebebasan ini telah membuka peluang kepada masyarakat Eropah untuk melakukan sesuatu bagi membaiki taraf kehidupan yang dilanda kemiskinan dan meningkatkan tahap sosial. Ciri ketiga berkait rapat dengan “sekularisme” yang membawa pengertian pengasingan usaha duniawi manusia dengan ajaran agama dan kawalan gereja. Masyarakat Eropah mula berusaha untuk membebaskan fikiran dan fizikal mereka daripada tuntutan gereja seperti sebelumnya. Minat terhadap kebendaan menguasai kehendak dalam diri yang sering terkunci oleh falsafah dan prinsip gereja. Ciri-ciri yang dijelaskan merupakan gambaran bagi kerangka suasana Renaissance di Eropah.

            Pelbagai faktor yang menjana kemunculan Renaissance di Eropah yang diberikan oleh para sarjana. Antaranya ialah kesan daripada Perang Salib yang melibatkan perang agama. Peperangan ini berlaku antara tentera Islam dan Kristian. Tanda salib pada askar-askar Kristian menyebabkan pertempuran antara dua pihak ini dipanggil sebagai Perang Salib. Dalam peperangan ini telah menyebabkan masyarakat Islam dan Krisitian bertembung dalam aspek ketenteraan yang begitu panjang dalam sejarah. Namun, kesan yang diterima telah berjaya membawa kepada detik-detik awal Renaissance di Eropah khususnya di Itali. Venice, Genoa dan Florence antara kota-kota yang menerima impak yang cukup besar terhadap perkembangan ekonomi. Peningkatan berterusan telah berlaku dari segi keuntungan yang diperoleh daripada hasil aktiviti perdagangan dengan pedagan Islam. Perang Salib ini menjadikan proses yang lebih agresif terhadap penerokaan, perdagangan dan kolonisasi. Penguasaan orang Kristian terhadap kawasan timur Mediterannean telah membawa kepada keuntungan dan manfaat bagi pelabuhan-pelabuhan penting di Itali seperti Venice, Pisa dan Genoa. Kemakmuran dan keamanan yang dicapai bandar seperti Venice telah membawa kepada penyebaran idea-idea Renaissance. Golongan pelukis, penulis dan artisan mampu menghasilkan karya apabila mereka hidup dalam satu masyarakat yang berkongsi bersama idea-idea Renaissance.

            Faktor seterusnya berkaitan dengan pengkajian dan penterjemahan karya Eropah purba. Usaha ini dilakukan oleh golongan intelektual di Eropah. Kumpulan ini telah berusaha untuk membangkitkan semula pandangan dan gagasan Greek dan Rom klasik untuk kepentingan masyarakat. Pengkajian yang dilakukan ini secara tidak langsung membawa kepada kegiatan pembelajaran dan pendidikan berkembang dengan pesat melalui penyebaran manuskrip. Bolehlah kita katakan bahawa pendidikan begitu mustahak kepada sesebuah masyarakat kerana melalui bidang ini ilmu mampu berkembang secara berkesan dan menjadi tunjang kepada prinsip atau amalan dalam kehidupan sehari-hari. Dalam erti kata yang lain, sebagai landasan yang perlu diikuti dan dijadikan sebagai platform untuk pencapaian kehidupan yang harmoni lagi makmur. Begitulah keadaannya semasa zaman Renaissance melebarkan sayapnya ke segenap ceruk Eropah. Hal ini dapat kita buktikan dengan kemunculan perpustakaan kelas pertama dan institusi pendidikan seperti University Oxford dan University of Cambridge. Perkembangan ini begitu penting di Eropah kerana mampu menghasilkan idea pembaharuan seperti penerbitan buku-buku sebagai bahan bacaan penting. Satu lagi aspek yang penting kepada kehadiran Renaissance di Eropah ialah penterjemahan karya klasik turut membawa idea humanisme oleh tokoh tertentu seperti Petraciach dan Lorenzo Vila.

            Faktor berikutnya ialah perkembangan dalam institusi kewangan atau perbankan. Ekonomi di Itali telah berkembang dengan kewujudan institusi kewangan yang efisien dan efektif. Wujud satu mekanisme kredit yang membantu kepada golongan pelabur di Eropah selain daripada duit syiling yang berbentuk emas dan perak. Prinsip-prinsip perbankan telah dibangunkan bagi memudahkan urusan ekonomi. Antaranya ialah sistem “usury” atau faedah, insurans maritim dan kontrak-kontrak ekonomi. Misalnya wujud pinjaman “sea laons” yang akan menjamin tahap faedah dan keuntungan tertentu selain daripada merangkumi tanggapan yang penuh telah digunakan secara meluas sebelum diisytiharkan sebagai riba. Antara lain, insurans maritim menjamin keselamatan barang-barang dagangan yang dibawa masuk ke pelabuhan. Perkembangan perbankan seperti ini telah menjadikan wilayah Florence di Itali terkenal dengan sistem perbankan yang moden dan kukuh kepada pedagang dan pelabur. Hal ini turut membawa kepada minat kepada golongan bangsawan untuk terlibat dalam aktiviti bersandarkan ekonomi komersial dan menguntungkan. Antara kumpulan yang terkenal ialah keluarga Medici yang telah melaburkan dalam pelbagai sektor penting iaitu perindustrian, perniagaan dan pembinaan kapal. Pada masa yang sama, muncul pekan-pekan dan bandar-bandar di Itali disebabkan aktiviti ekonomi yang aktif dan memberangsangkan. Situasi ini telah membawa perubahan positif yang berhubung dengan Renaissance di Eropah.

            Kemunculan Renaissance ini turut berkait dengan hilangnya sokongan kepada institusi gereja. Meninjau kembali perkembangan institusi ini di Eropah, gereja memainkan peranan penting kepada kebajikan dan kehidupan setelah mati bagi para petani. Namun, disebabkan pelaku gereja yang tidak akur kepada prinsip-prinsip gereja ini menyebabkan mereka lebih mementingkan kepada kemewahan dan keseronokan kepada masyarakat Eropah. Keadaan ini berterusan sehinggalah wujud kumpulan yang menentang dan melakukan reformasi terhadap institusi agama ini. Era Renaissance, golongan gereja tidak lagi sekuat sebelumnya kerana aktiviti korup yang diamalkan sebelum ini diketahui oleh masyarakat. Maka tidak hairanlah jika sebelum ini golongan gereja menyeksa kumpulan intelektual yang mempersoalkan tindakan gereja. Golongan humanist memainkan peranan dalam membawa masyarakat keluar daripada kongkongan gereja yang dianggap banyak menyimpang daripada tujuan asal institusi berkenaan. Mereka turut membaca kitab Injil baru (New Testment) dan merencanakan gerakan pembebasan. Fenomena “Black Death” memperkuatkan lagi hujah bahawa golongan gereja sendiri yang telah melanggar perintah Tuhan-Nya. Oleh itu, Renaissance disebabkan penelitian semula terhadap peranan gereja yang telah disalahgunakan oleh pelakunya yang mementingkan keperluan peribadi.

            Kesimpulannya, Renaissance telah membawa masyarakat Eropah hidup dalam keadaan yang lebih baik daripada sebelumnya. Kemunculan golongan humanist turut menjadi nadi kepada gelombang Renaissance di Eropah. “Kelahiran semula” ini turut membebaskan masyarakat Eropah terus dikongkong oleh institusi gereja. Kebudayaan ini berterusan sehinggalah abad ke-16. Hal ini kerana berlaku kemerosotan disebabkan dasar perluasan kuasa Perancis sejak tahun 1494M. Namun, aura-aura Renaissance itu tetap dirasai oleh masyarakat di Eropah. Renaissance ini juga melahirkan tokoh-tokoh terkenal dalam pelbagai bidang seperti Leonardi Da Vinci. Sumbangan golongan ini masih diingat oleh masyarakat Eropah khususnya sehingga hari ini. Oleh itu, Renaissance telah menjadi titik kegemilangan masyarakat Eropah yang berjaya dari pelbagai segi dan membentuk suatu masyarakat yang memiliki keinginan untuk mencapai kejayaan.